Kminek zwyczajny - Carum carvi L. seu Apium carvi Cr. (Umbelliferae) -  Roślina dwuletnia dorastająca do 100 cm wys.; korzeń wrzecionowaty; łodyga pusta wewnątrz, kanciasta, rozgałęziona; liście długoogonkowe podwójnie lub potrójnie pierzaste, odcinki równowąskie; ogonki liściowe pochewkowate; kwiaty zebrane w baldachowate kwiatostany o 5-10 szypułkach; korona 5-płatkowa; płatki korony białe lub różowawe, zaostrzone, na końcach zagięte do środka; pokryw i pokrywek brak.; pręcików 5; słupek 1; owoc - rozłupnia rozpadajaca się na podłużne, rogalikowe żeberkowane rozłupki. Kwitnie od maja do czerwca. Roślina uprawiana i dziko rosnąca. Występuje na przydrożach, pastwiskach, miedzach, polanach, przy gospodarstwach, wzdłuż rzek i rowów melioracyjnych. W Polsce pospolita.

Surowiec

Surowcem leczniczym i przyprawowym jest owoc kminku zwyczajnego - Fructus Carvi (Fructus Cari carvi). W zielarstwie wykorzystuje się również kwitnące ziele kminku zwyczajnego Herba Carvi.
Surowcem farmakopealnym jest owoc i olejek kminku - Fructus et Oleum Carvi.
W sprzedaży są surowce farmakopealne. Owoc kminku mozna nabyć także w sklepach zielarskich i spożywczych.

Skład chemiczny

Owoce zawierają do 7% olejku eterycznego i do 20% tłuszczów, do 20% białek, ponadto garbniki, kumaryny (umbeliferon - 7-hydroksykumaryna, skopoletyna - 6-metoksy-7-hydroksykumaryna, herniaryna - 7-metoksykumaryna) i flawonoidy, głównie kempferol, izoramnetyna i kwercetynę. Ziele ma podobny skład chemiczny, mniej jednak zawiera oleku eterycznego, a więcej flawonoidów i kumaryn. Surowce zawierają spore ilości kwasu kawowego (3,4-dihydroksycynamonowy kwas) i leukoantocyjany.
Skopoletyna działa przeciwnowotworowo i obniża ciśnienie krwi. Umbeliferon działa fotouczulająco.
Olejek eteryczny składa się przede wszystkim z karwonu (ok. 50%) i limonenu (około 40%), pinenu, cymolu, ponadto z alkoholi terpenowych.

Działanie lecznicze

Wyciągi z kminku działają przede wszystkim rozkurczowo, wiatropędnie, żółciotwórczo, żółciopędnie, moczopędnie, napotnie, mlekopędnie, przeciwzapalnie, uspokajajaco, kardiotonicznie, wykrztuśnie, przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybiczo, przeciwroztoczowo, przeciwtrądzikowo i przeciwwirusowo. Pobudzają wydzielanie śliny, soku żołądkowego, soku trzustkowego i soku jelitowego. Hamują procesy fermentacji i gnicia. Wykazują wyraźny wpływ przeciwropny. Zwiększa przepływ krwi przez nerki i rozszerza tętniczki nerkowe, zwiększa przepuszczalność śródbłonków nerkowych. Pobudza akcję serca, rozszerza drogi oddechowe ułatwiajać oddychanie, rozwadnia wydzielnę śluzową (działanie mukolityczne). Pobudza krążenie obwodowe.
Działanie przeciwtrądzikowe jest uwarunkowane wpływem przeciwzapalnym, przeciwbakteryjnym, pobudzajacym trawienie i wchłanianie pokarmu oraz fotouczulającym.
Dawniej wyciągi z kminku były polecane także w leczeniu nieżytów układu oddechowego.

Okłady z wywaru na oczy: stany zapalne i zakażenia spojówek, powiek o gałki ocznej, opuchniecie powiek, zmęczenie oczu, świąd oczu, alergiczne objawy oczne - gaziki zmoczone w wywarze nakałdać na oczy 2-4 razy dz. na 20-30 minut.

Wpryskiwanie wywaru kminkowego do jamy nosowej i gardła lub roztworu wodnego z olejkiem kminkowym: stany zapalne zatok obocznych nosa, nieżyt błon śluzowych jamy nosowej i nosowo-gardłowej, katar alergiczny. Do nosa i gardła wprowadzać wywar za pomoca spryskiwacza 3-6 razy dziennie. Zastępuje calkowicie krople syntetyczne. Brak działań ubocznych.

Napar i wywar doustnie - 1-6 razy dziennie po 100-250 ml. Można podawać dzieciom od 1 roku życia (15-100 ml zależnie od wieku).

Olej kminkowy doustnie jako środek żółciotwórczy i żółciopędny oraz regulujący wypróznienia - 1-2 razy dz. po 1 łyżce.

Przemywanie skóry - wywar lub olej kminkowy - 2-4 razy dziennie okłady lub przemywanie schorzałych miejsc lub cery trądzikowej.

Lewatywy - doodbytniczo - 100-200 ml wywaru lub oleju kminkowego o temperaturze ciała 2 razy dz. przy silnych zaparciach, nieżytach i stanach zapalnych jelita grubego lub odbytnicy.

Irygacje, płukanki ginekologiczne - wywar - narządy płciowe opłukiwac 3 razy dz. przy zakażeniach i stanach zapalnych.

Olejek eteryczny kminkowy: doustnie - 3 krople 2-4 razy dz. na miodzie lub w mleku z miodem.

Mleko kminkowe z miodem: 2 łyżki mielonych nasion lub ziela zalać 1 szkl. wrzącego mleka; odsatwić na 10 minut pod przykryciem; przecedzić przez sito; osłodzić miodem. Pić przed snem (bezsenność) lub 3 razy dz. podczas chorób zkaźnych, kaszlu i przeziębienia.

Preparaty

Olej kminkowy Oleum Cari Carvi: pół szklanki mielonego kminku zalać 200 ml ciepłej oliwy lub oleju sojowego; wytrawiać 7 dni w ciemnym miejscu; przefiltrować. Stosować doustnie, doodbytniczo, do wcierania w skórę i włosy (łupież, łuszczyca, grzybice, wypadanie włosów). Do leczenia i profilaktyki grzybic oraz łuszczycy dodać do oleju kminkowego olejek eteryczny kminkowy (na każde 100 ml 10 ml, wymieszać). Olej kminkowy na oliwie zasilony olejkiem kminkowym eterycznym można stsoowac również do okładów na bolesne ropnie oraz do smarowania pleców i klatki piersiowej przy ropnym trądziku.

Maść kminkowa Unguentum Carvi: do 2 łyżek kremu Nivea lub maści nagietkowej dać 5 kropli olejku kminkowego; wymieszać starannie. Wypryski smarować 3-4 razy dz. Ponadto do pielegnacji skóry łuszczycowej i trądzikowej.