Świerzbowiec drążący - (Sarcoptes scabiei)
Choroba: Świerzbowica, świerzb, sarkoptoza – (Scabies, Sarcoptosis)
Choroba: Świerzbowica, świerzb, sarkoptoza – (Scabies, Sarcoptosis)
Wiadomości ogólne
Jest to białawy roztocz dorastający do 0,4 mm długości, pasożytujący w skórze człowieka i zwierząt dzikich oraz hodowlanych. Żywi się komórkami skóry. Kopulacja i tym samym zapłodnienie samicy odbywa się na powierzchni skóry. Samica wgryza się pod naskórek i drąży w skórze chodniki oraz komory, w których składa jaja. Korytarza posiadają otwory wentylacyjne. W ciągu 3 miesięcy samica może znieść półtora miliona jaj. Larwy żywią się szczątkami tkanki pozostawionymi przez samicę. Nimfy wydostają się na powierzchnię skóry (nocą). Osobniki męskie dojrzewają szybciej od nimf żeńskich, zatem samce zaplemniają nimfy żeńskie. Osobniki powracają do skóry wgryzając się i drążą sobie komory. Zapłodnione nimfy linieją i dojrzewają. Cykl trwa 14 dni. Zakażenie następuje przy bezpośrednim kontakcie z osobnikiem chorym (np. podawanie ręki), za pośrednictwem wspólnej pościeli, ręczników i ubrań.
Objawy
widoczne w skórze korytarze i komory (uwidaczniają się szczególnie po posmarowaniu skóry jodyna lub płynem Lugola), silny świąd, przeczosy. Najczęściej zajęte są boczne powierzchnie palców, okolice brodawek sutkowych, pośladki, okolice pępka i okolice narządów płciowych. Parazytozie mogą towarzyszyć wtórne zakażenia skóry bakteriami ropnymi oraz wyprysk na skórze. U dzieci zmiany są najczęściej na stopie (podeszwa).
Leczenie
Lindane (heksachlorocykloheksan HCH): Agalin (Pliva) – 1% roztwór, Jacutin (Boots Healthcare) – emulsja, żel, Scabecid (Stiefel) – krem płynny, Linadane (Alpharma) – szampon, płyn, Elenol (Gerda) – krem (tuba 90 g) – leki do stosowania zewnętrznego. Nie stosować u małych dzieci, kobiet karmiących i kobiet w ciąży.
Crotamiton: Crotamiton Farmapol – tuby 40 g (maść 10%), płyn we flakonach 100 g; Eurax Novartis – tuby 20 g i 150 g – 10 % krem i mleczko 10% we flakonach 50 ml, Euraxil Novartis – emulsja 10% 50 ml, krem 10% - 20 g – zewnętrznie wcierać przez 1 tydzień po kąpieli.
Benzyl benzoate: Novoscabin (Polon) – 30% roztwór parafinowy 150 g – do wcierania; Acarosan (Allergopharma) – pianka /300 ml/, proszek /750g), aerozol /500 ml/ - do niszczenia roztoczy w ubraniu i pościeli przed praniem; Cetriscabin (Sanofi-Synthelabo) – emulsja /125 ml/, Antiscabiosum (Strathmann) – emulsja 10 lub 20 % /200 g/.
W profilaktyce (kampingi, hotele, domki wczasowe) i leczeniu można zastosować Sulfiram: Ascabiol (Evans Medical) – mleczko /lotio/ do mycia ciała /125 ml/.
Dawniej w leczeniu świerzbu stosowano maść Wilkinsona - Unguentum Wilkinsoni (siarka strącona+węglan wapnia+dziegieć na podłożu wazeliny i mydła szarego) oraz maść Lenartowicza (siarka strącona lub sublimowana, kwas salicylowy, mydło potasowe, wazelina żółta) – do dziś produkowana (Cefarm) tuby po 60 g.
Crotamiton: Crotamiton Farmapol – tuby 40 g (maść 10%), płyn we flakonach 100 g; Eurax Novartis – tuby 20 g i 150 g – 10 % krem i mleczko 10% we flakonach 50 ml, Euraxil Novartis – emulsja 10% 50 ml, krem 10% - 20 g – zewnętrznie wcierać przez 1 tydzień po kąpieli.
Benzyl benzoate: Novoscabin (Polon) – 30% roztwór parafinowy 150 g – do wcierania; Acarosan (Allergopharma) – pianka /300 ml/, proszek /750g), aerozol /500 ml/ - do niszczenia roztoczy w ubraniu i pościeli przed praniem; Cetriscabin (Sanofi-Synthelabo) – emulsja /125 ml/, Antiscabiosum (Strathmann) – emulsja 10 lub 20 % /200 g/.
W profilaktyce (kampingi, hotele, domki wczasowe) i leczeniu można zastosować Sulfiram: Ascabiol (Evans Medical) – mleczko /lotio/ do mycia ciała /125 ml/.
Dawniej w leczeniu świerzbu stosowano maść Wilkinsona - Unguentum Wilkinsoni (siarka strącona+węglan wapnia+dziegieć na podłożu wazeliny i mydła szarego) oraz maść Lenartowicza (siarka strącona lub sublimowana, kwas salicylowy, mydło potasowe, wazelina żółta) – do dziś produkowana (Cefarm) tuby po 60 g.
