Włosogłówka ludzka (Trichuris trichiura)

Choroba: włosogłówczyca, trichurioza (trichocephaliasis, trichurosis seu trichuriosis)
{jgxgal folder:=[images/parasites/wlosoglowka] cols:=[4]}
Źródła zdjęć:
1.,2,3. http://www.telmeds.org/

Objawy

Następstwem uszkodzenia nabłonka jelita grubego są zakażenia bakteryjne i stany zapalne. Podczas zakażenia na skórze pojawiają się swędzące wysypki. Objawy są słabo zaznaczone. Ze strony przewodu pokarmowego obserwuje się bóle brzucha, nudności, biegunki lub zaparcia. Chorzy wykazują nerwowość i cierpią na bezsenność przy równoczesnym występowaniu ogólnego osłabienia. Eozynofilia, niedokrwistość.

Historia odkrycia

Po raz pierwszy opisana przez Karola Linneusza w 1771 roku, badania w ubiegłym wieku prowadził Stiles w 1901 roku

Występowanie

Na całym świecie

Budowa

{jgibox title:=[Zarys anatomii obleńców] style:=[width:500px;]}

Wór skórno-mięśniowy. Otacza pierwotna jamę ciała. Wnętrze ciała nie wypełnia parenchyma, lecz płyn. Płyn jest pod pewnym ciśnieniem i wywiera nacisk na powłoki ciała, dzięki czemu ciało jest sprężyste i elastyczne, utrzymuje właściwy kształt. Wór okryty jest kutikulą – oskórkiem o budowie warstwowej. Pod oskórkiem leży nabłonek. Nabłonek i oskórek tworzą razem hipodermę. Pod hipoderma rozciągają się warstwy miocytów.

Układ pokarmowy. Otwór gębowy otoczony jest trzema wargami: brzbietową i 2 boczno-brzusznymi. Dalej leży jama gębowa, gardziel, jelito środkowe i jelito tylne. W jelicie jest nabłonek cylindryczny. Trawienie odbywa się w świetle jelita, a strawiony pokarm jest następnie resorbowany przez komórki jelitowe.

Układ nerwowy zbudowany jest z pierścienia okołoprzełykowego (okołogardzielowy) i z pni nerwowych: brzusznego oraz grzbietowego. Pnie połączone są poprzecznymi spoidłami. U niektórych nicieni (Ascaris) występują jeszcze pnie boczne (w sumie wszystkich jest wówczas 6 pni odbiegających ku przodowi i ku tyłowi od obrączki okołogardzielowej). Do hipodermy docierają nerwy zakończone receptorami dotyku oraz chemoreceptory (wrażliwe na substancje chemiczne).

Układ wydalniczy. Jest to system cewek (2 wydłużone rurki) w kształcie litery H, wywodzący się z komórek olbrzymich (1 cewka powstaje z jednej komórki). W tylnej części są one ślepo zakończone, a w przedniej łączą się kanalikiem poprzecznym i uchodzą otworem wydalniczym po stronie brzusznej. Po bokach rurek wydalniczych leżą komórki fagocytarne wychwytujące metabolity szkodliwe i zbędne nierozpuszczalne w wodzie (kumulacja wewnątrzkomórkowa).

Układ rozrodczy żeński zbudowany jest z jajników, jajowodów i wspólnej dla nich macicy. Do macicy prowadzi otwór płciowy – pochwa przez który zachodzi zaplemnienie w trakcie kopulacji.

Układ rozrodczy męski zbudowany jest z jąder, nasieniowodów, przewodów wytryskowych uchodzących do kloaki. Brodawki płciowe, szczecinki i torebki kopulacyjne umożliwiają zaplemnienie samicy. Szczecinki kopulacyjne znajdują się w kieszonce przy kloace. Torebki kopulacyjne leżą w tylnej części ciała i ułatwiają przywieranie samca do samicy.
{/jgibox}

Pasożyt wykazuje dymorfizm płciowy. Samica na ogół jest dłuższa. Koniec tylny samca jest skręcony. Dorastają do 5 cm długości. Przednia część ciała włosowata, tylna zgrubiała. Otwór gębowy jest pozbawiony warg. Układ rozrodczy nieparzysty u obu płci. Przednim końcem pasożyt wwierca się w ścianę jelita. Żywi się krwią.

Cykl rozwojowy

Samica składa około 3 tys. jaj. Jaja wydostają się wraz z kałem do wody lub gleby, gdzie dojrzewają w ciągu kilku tygodni. Zakażenie następuje przez spożycie pokarmu lub wody zanieczyszczonej jajami. Jaja w przewodzie pokarmowym (jelito cienkie kręte) żywiciela uwalniają larwy. Dojrzewają w ciągu miesiąca, po czym przedostają się do jelita grubego.

Sposoby zarażania

Pasożytuje w jelicie grubym (jelito ślepe, wyrostek robaczkowy) człowieka, dzika i świni. Szczególnie rozpowszechniony w południowej Europie (Włochy - ponad 50 % populacji, w latach dwudziestych chorowało prawie 100% ludności), w Polsce u 3,5 % populacji. Dotyczy głównie ludności wiejskiej. Zakażenie następuje droga pokarmową.

Diagnostyka

Koproskopia umożliwia wykrycie beczułkowatych jaj z dwoma charakterystycznymi, przezroczystymi czepkami na biegunach. Otoczka jaj jest brązowożółta.

Leczenie konwencjonalne

Albendazole (Albenza Tiltab SmithKline Beecham – tabl. 200 mg; Zentel SmithKline Beecham – tabl. 200 mg; flakon 20 ml – zawiesina (5 ml zawiera 100 mg)) – 400 mg jednorazowo, dzieci – 200 mg jednorazowo.

Mebendazole (Vermox Janssen – tabl. 100 mg, flakony 30 ml – zawiesina (1 ml zawiera 20 mg), Vermox Gedeon Richter – tabl. 100 mg) – 100 mg 2 razy dz. przez 3 dni.

Leczenie metodami naturalnymi

W przygotowaniu

Materiał oparty na opracowaniu prof. Henryka Różańskiego