Pełzak czerwonki – (Entamoeba histolytica)
Choroba: Czerwonka pełzakowa, pełzakowica – (Amoebosis)

Kształt ciała zmienny, średnica 10-60 µm, wytwarza wypustki cytoplazmatyczne, dzięki czemu porusza się (pełzając). Posiada wodniczki pokarmowe, tętniące, jedno jądro i materiały zapasowe. Pożera krwinki czerwone i enterocyty. Występuje w dwóch formach: minuta (drobna 10-20 µm) i magna (wielka 30-60 µm). Forma mała ma zdolność tworzenia cyst, podczas gdy forma magna nie ma tej zdolności. Minuta odżywia się w świetle jelita grzybami i bakteriami. Magna jest pasożytem i fagocytuje komórki jelita. Rozmnażają się przez podział. Minuta tworzy cysty, które są wydalane z kałem. Zakażenie następuje po spożyciu wody lub pokarmu zanieczyszczonych cystami. W jelicie następuje ekscystacja – wydostanie się wielojądrowej (4) metacysty i podział jej na osobniki monokariotyczne (po mitozie 8 osobników).

bóle brzucha, kolki, gorączka, dreszcze, nudności, wzdęcia, biegunka z domieszką krwi, owrzodzenia jelit, brak apetytu, neurastenia. Przyśpieszone OB., powiększenie i bóle wątroby. W poważnym przebiegu dochodzi do rozdęcia jelita grubego, a nawet jego przedziurawienia (ostry brzuch), co grozi zgonem (50% śmiertelność). W razie przedostania się pełzaka do narządów miąższowych powstają ropnie, np. ropień wątroby.

badanie kału (barwienie hematoksyliną) i stwierdzenie obecności parazytów. Testy ELISA wykrywające antygeny pełzaka w kale.

Metronidazol (Flagyl) – 10-15 mg/kg mc. 3 razy dziennie przez 8-10 dni lub Tinidazol – 1 g 2 razy dz. przez 3 dni.

Choroba występuje głównie w Afryce, Azji i w Ameryce. Profilaktyka polega na zachowaniu warunków higienicznych w pomieszczeniach mieszkalnych i sanitarnych. Należy pić wodę przegotowaną i spożywać czysty pokarm.