Nitkowiec ludzki Filaria sanguinis hominis Bancrofti (Wuchereria Bancrofti)
Choroba: słoniowacizna, słoniowatość, wucheriosa (Elephantiasis arabum, Wuchereriosis)

Pasożyt występuje w Ameryce Południowej, w Azji i w Afryce. Parazyt dwudomowy. Żywicielem pośrednim są komary z rodzaju Anopheles, Mansonia, Aëdes i Culex. Żywicielem ostatecznym jest człowiek i małpy (ssaki naczelne Primates). U ssaków pasożytują w układzie chłonnym i krwionośnym.

Ciało obłe, grubości 0,2-0,3 mm, długości 4-10 cm. Wyraźny dymorfizm płciowy. Samiec dorasta do 4 cm (grubość 0,1-0,2 mm), a samica do 8-10 cm długości. Otwór płciowy samicy jest w przedniej części ciała, podobnie jak u poprzedniego nitkowca. Larwy, zwane mikrofilariami nocnymi, dorastają do 0,3 mm długości. Jajożyworodność

Zakażony larwami komar podczas odżywiania się krwią wprowadza do ustroju człowieka larwy. Larwy czynnie migrują do naczyń krwionośnych i limfatycznych. Osiadają w węzłach chłonnych, gdzie dojrzewają i wzrastają. Zapłodniona samica wydala larwy. Nocą larwy przedostają się z układu chłonnego do krwi obwodowej, skąd są pobierane przez komary odżywiające się krwią. W przewodzie pokarmowym komara są krótko, migrują do jamy ciała, gdzie dojrzewają i wzrastają, po czym aktywnie przechodzą do ślinianek owada, a stąd znów trafiają do żywiciela ostatecznego.

Pasożyty powodują niedrożność węzłów i naczyń limfatycznych, ponadto pobudzają do wzrostu tkankę łączną właściwą. Skutkiem tego są zastoje limfy, wystąpienie obrzęków i narastanie tkanki łącznej wokół pasożyta. Chorzy mają gorączkę, dreszcze, eozynofilię. Charakterystyczne dla choroby jest wyjątkowe powiększanie się części ciała w których egzystuje pasożyt. Najczęściej przebywa on w okolicach narządów płciowych, wokół gruczołów sutkowych, w pachwinach i w kończynach. Objawy typu olbrzymich zdeformowanych części ciała noszą nazwę słoniowacizny. Mikrofilarie w ciągu dnia zlokalizowane są w naczyniach (zatokach) i grudkach chłonnych narządów wewnętrznych (serce, płuca, wątroba, trzustka, śledziona, nerki). Mogą wówczas upośledzać ukrwienie tych organów oraz wywoływać stany zapalne. Okolice pasożytowania nitkowca najczęściej ulegają zakażeniu paciorkowcami i gronkowcami, co przejawia się zropieniem, i martwicą tkanek.

Rozpoznanie choroby opiera się na podstawie występujących objawów oraz badaniu krwi pobranej z naczyń podskórnych w godzinach nocnych. We krwi stwierdza się wówczas mikrofilarie.

Patrz - nitkowiec podskórny. Ponadto w leczeniu nadal wykorzystuje się diethylcarbamazine (Hertazan Lederle – tabl. 50 mg) – leczenie rozpoczyna się od dawki 25-50 mg, codziennie dawkę się podwaja do osiągnięcia 6 mg/kg m.c. na 24 h. Lek podaje się w dwóch dawkach w trakcie posiłków przez 21 dni. Ponadto zalecane jest usunięcie form dorosłych z układu limfatycznego.

Dawniej w celu zabicia parazyta i odkażenia miejsca jego występowania stosowano wstrzyknięcia miejscowe emulsji jodoformowej. Wstrzykiwano również w okolicę pasożyta fibrolizynę (plazminy) w celu udrożnienia naczyń limfatycznych.

Zwalczanie komarów, stosowanie środków odstraszających komary oraz chroniących przed komarami.