Szparag lekarski - Asparagus officinalis L. jest to od dawna znana roslina w Polsce, niestety od niedawna jednak roślina ta jest spożywana na wielką skalę. W czasach socjalistycznych szparag był uprawiany jako roślina ozdobna, a jej liście często dodawano do kwiatów, np. goździków :-).
Oczywiście szparag lekarski był wykorzystywany w fitoterapii, ale głównie głęboko ludowej.
Szparag dostaracza surowce: ziele (Herba Asparagi) oraz jadalne pędy (Turio Asparagi), które coraz częściej goszczą na naszym stole. Oczywiście szparag lekarski był wykorzystywany w fitoterapii, ale głównie głęboko ludowej.
Roślina zawiera sporo kwasu asparaginowego (aminokwas) i jego pochodnych związków (związki aminowe i amidowe), ponadto saponiny steroidowe, kumaryny, kwas chelidonowy, karotenoidy, olejek eteryczny, koniferynę (glikozyd charakterystyczny dla odległych systematycznie roślin iglastych), witaminy (prowitamina A, B1, B2, B5, B6, B8, B12, C, PP, P), flawonoidy (rutina - ok. 1%), alkohole cukrowe (mannitol), śluzy, wanilinę.
Szparagi gotowane oraz wyciągi ze szparagów działają moczopędnie, hipotensyjnie (obniżają ciśnienie krwi), przeciwzapalnie, oczyszczająco na układ moczowy i jelita, odtruwająco, odżywczo, poprawiają krążenie krwi, stymulują procesy anaboliczne (saponiny sterydowe są metabolizowane do hormonów sterydowych, ponadto dają podobny efekt metaboliczny). Obecnie wiele firm wykorzystuje rośliny zasobne w saponiny sterydowe do produkcji naturalnych anabolików dla sportowców.
Wyciągi ze szparagów mogą przyczyniać się do usuwania piasku i drobnych kamieni moczowych. Składniki czynne szparagu rozszerzają naczynia wieńcowe i obwodowe, zwiększają przepływ krwi przez nerki, spowalniają jednocześnie rytm serca. Szparag leczy również nerwice serca i hamuje objaw kołatania serca.
Niektórzy autorzy zalecają preparaty szparagowe osobom cierpiącym na obrzęki oraz przewlekłe choroby skórne (wyprysk, ropnie). Leczniczo działają okłady, maseczki i częste przemywanie schorzałej skóry. Wyciagi wodne i wodno-alkoholowe ze szparagów wybielają skórę, oczyszczają pory i łagodnie dezynfekują. Rozmiękczają blizny i przyśpieszają gojenie krostek oraz grudek. Aktywują procesy naskórnikowania, zapobiegają przerostowi blizn. Saponiny szparagowe działają też zmiękczająco na naskórek i gruczoły łojowe.
Do celów kosmetycznych można użyć wodę w której gotowano szparagi oraz napar z ziela świeżego lub suchego szparagu (2-3 łyżki na 2 szklanki wrzącej wody). Dawki doustne takiego naparu to 100-150 ml 2-3 razy dziennie.
Alkoholowy wyciąg z jagód szparagu (1/2 szklanki świezych owoców na 300 ml alkoholu, wytrawiać 14 dni, przefiltrować, zażywać 1-2 razy dziennie po 5-10 ml na miodzie) przeciwdziała impotencji (niemocy płciowej).
