Tasiemiec nieuzbrojony (Taenia saginata)
Choroba: Tasiemczyca, cestodoza (Taeniosis, Cestodosis)
Dane ogólne. Pasożyt dwudomowy. Żywicielem pośrednim jest bydło. Żywicielem ostatecznym jest człowiek.
Choroba: Tasiemczyca, cestodoza (Taeniosis, Cestodosis)
Dane ogólne. Pasożyt dwudomowy. Żywicielem pośrednim jest bydło. Żywicielem ostatecznym jest człowiek.
Morfologia i anatomia
Główka gruszkowata, 2 mm dł., zawiera 4 przyssawki, brak haczyków. Długość ciała wynosi 4-8 m. Barwa kremowa. Liczba członów około 2000. Człony szer. 7 mm, dł. 17-20 mm. Jajnik dwupłatowy (u tasiemca uzbrojonego trzypłatowy). Macica zawiera ponad 15 par odgałęzień, gęsto ułożonych. Proglotydy wypełnione zapłodnionymi jajami mają zdolność pełzania w kierunku odbytu.
Cykl rozwojowy
Bydło (przeżuwacze) zaraża się roślinnością lub
wodą zanieczyszczoną odchodami ludzkimi zawierającymi jaja tasiemca. W
żołądku następuje oswobodzenie wągra – finny typu cisticercus.
Onkosfery przebijają ścianę przewodu pokarmowego i wnikają do naczyń
krwionośnych lub limfatycznych. Prąd krwi lub limfy przenosi je do
tkanki łącznej i mięśni (do mięśni docierają z krwią). W mięśniach
osiedlają się onkosfery w formie pęcherzyków z czerwiochem. Człowiek
zakaża się po spożyciu surowego (metka, tatar), niedogotowanego lub
niedosmażonego (np. na grillu) mięsa wołowego. W przewodzie pokarmowym
człowieka zachodzi rozwój scolexu i szyjki w postać dorosłą z członami.
Objawy
Nie są swoiste. Występuje zgaga, nudności, bóle
brzucha, zaparcia na przemian z biegunką, rozszerzenie źrenic,
eozynofilia, wilczy apetyt lub brak apetytu, wstręt do niektórych
(niegdyś lubianych) potraw, nocne dreszcze, rozdrażnienie nerwowe,
wychudzenie, niedokrwistość, niekiedy zapalenie wyrostka robaczkowego.
Diagnostyka
– patrz tasiemiec uzbrojony.
Epidemiologia i profilaktyka. Główną przyczyną rozpowszechnienia choroby jest stosowanie szamba i osadów ściekowych do nawożenia pól uprawnych i pastwisk oraz odprowadzanie ścieków (fekalia) do wód powierzchniowych, z których czerpana jest woda do celów konsumpcyjnych lub gospodarskich.
Należy unikać spożywania mięsa z niewiadomego źródła.
Epidemiologia i profilaktyka. Główną przyczyną rozpowszechnienia choroby jest stosowanie szamba i osadów ściekowych do nawożenia pól uprawnych i pastwisk oraz odprowadzanie ścieków (fekalia) do wód powierzchniowych, z których czerpana jest woda do celów konsumpcyjnych lub gospodarskich.
Należy unikać spożywania mięsa z niewiadomego źródła.
Leczenie
Podobne jak w leczeniu tasiemca uzbrojonego. Stosowane są również:
Dichlorofen (Ovis, Hyosan, Plath-Lyse – draż 500 mg). Obecnie nie sprowadzany do Polski, za granicą jednak nadal stosowany w dawce 70 mg/kg m.c. jednorazowo, na czczo. Przeciwwskazany w chorobach wątroby.
Paromomycyna (Humatin) – antybiotyk aminoglikozydowy nie wchłaniający się z przewodu pokarmowego. Stosowany za granicą w leczeniu chorób bakteryjnych, czerwonki pełzakowej, leishmaniozy i tasiemczyc przewodu pokarmowego. Stosuje się w dawce jednorazowej 4 g w ciągu godziny, zażytej co 15 minut w formie kapsułek 250 mg. Następnie stosuje się silny lek przeczyszczający (po 8 godzinach).
Parazytoza: wągrzyca (finnoza, cystycerkoza) – Cysticercosis
Jeśli człowiek stanie się żywicielem pośrednim tasiemca uzbrojonego, wówczas mamy do czynienia z chorobą – wągrzycą Cysticercosis. Jest ona niebezpieczna, bowiem wągry zasiedlają mięśnie, gałkę oczną, rdzeń kręgowy i mózg. Objawy są oczywiście ze strony tych organów, typu neurologicznego. Nieleczona prowadzi do zgonu. Rozpoznanie umożliwia zdjęcie rentgenowskie, tomografia i rezonans magnetyczny (zwapniałe otoczki wokół wągrów, poszerzone komory mózgu), test ELISA.
Leczenie: Stosuje się leczenie chirurgiczne i farmakologiczne (prazykwantel 50 mg/kg m.c./24 h w dawkach podzielonych przez 1-2 tygodnie). Dawniej stosowano także naświetlanie wągrów promieniami Roentgena.
Dichlorofen (Ovis, Hyosan, Plath-Lyse – draż 500 mg). Obecnie nie sprowadzany do Polski, za granicą jednak nadal stosowany w dawce 70 mg/kg m.c. jednorazowo, na czczo. Przeciwwskazany w chorobach wątroby.
Paromomycyna (Humatin) – antybiotyk aminoglikozydowy nie wchłaniający się z przewodu pokarmowego. Stosowany za granicą w leczeniu chorób bakteryjnych, czerwonki pełzakowej, leishmaniozy i tasiemczyc przewodu pokarmowego. Stosuje się w dawce jednorazowej 4 g w ciągu godziny, zażytej co 15 minut w formie kapsułek 250 mg. Następnie stosuje się silny lek przeczyszczający (po 8 godzinach).
Parazytoza: wągrzyca (finnoza, cystycerkoza) – Cysticercosis
Jeśli człowiek stanie się żywicielem pośrednim tasiemca uzbrojonego, wówczas mamy do czynienia z chorobą – wągrzycą Cysticercosis. Jest ona niebezpieczna, bowiem wągry zasiedlają mięśnie, gałkę oczną, rdzeń kręgowy i mózg. Objawy są oczywiście ze strony tych organów, typu neurologicznego. Nieleczona prowadzi do zgonu. Rozpoznanie umożliwia zdjęcie rentgenowskie, tomografia i rezonans magnetyczny (zwapniałe otoczki wokół wągrów, poszerzone komory mózgu), test ELISA.
Leczenie: Stosuje się leczenie chirurgiczne i farmakologiczne (prazykwantel 50 mg/kg m.c./24 h w dawkach podzielonych przez 1-2 tygodnie). Dawniej stosowano także naświetlanie wągrów promieniami Roentgena.
