Glista ludzka (Ascaris lumbricoides)
Choroba: glistnica, askarydoza (Ascariosis, Ascariasis, Ascaridosis)

Dane ogólne

Glista ludzka pasożytuje w jelicie cienkim człowieka, dzika i świni.

Wykazuje dymorfizm płciowy. Samica dorasta do 25 cm, a samiec do 17 cm; szerokość wynosi 4-6 mm. Tylny koniec samca jest zakrzywiony. Barwa ciała biaława lub żółtawa. Ciało walcowate, zwężone na obu końcach. Powierzchnia fałdowana, okryta oskórkiem chroniącym pasożyta przed strawieniem. Na przednim końcu otwór gębowy z trzema wargami. Wargi zawierają chemoreceptory. Pod oskórkiem leży nabłonek, dalej mięśnie w formie 4 głównych pasm podłużnych. Pierwotna jama ciała wypełniona jest płynem surowiczym. Przewód pokarmowy rurkowaty, rozpoczynający się otworem gębowym, a kończący otworem odbytowym po brzusznej stronie ciała. Pokarm przez otwór gębowy przesunięty jest do jamy gębowej, potem umięśnionej gardzieli (przełyku) z gruczołami śluzowymi i dalej do jelita środkowego wyścielonego nabłonkiem cylindrycznym wydzielającym enzymy. Gardziel pełni funkcje ssąco-tłoczące. Trawienie jest zewnątrzkomórkowe. Składniki pokarmowe są pochłonięte i rozprowadzone po całym ciele dzięki wspomnianemu płynowi jamy ciała. Niestrawione resztki przesunięte zostają do umięśnionego, kurczącego się jelita tylnego i wydalone przez otwór odbytowy na zewnątrz.

Tekst opracowany przez prof. Henryka Różańskiego

 Zapłodnione jaja wraz z kałem wydostają się na zewnątrz. W środowisku zewnętrznym w jajach rozwijają się larwy glisty. Gdy jaja dostana się do przewodu pokarmowego żywiciela zostają nadtrawione, wówczas larwy czynnie opuszczają otoczki jajowe, przebijają ścianę jelita i wnikają do naczyń krwionośnych oraz limfatycznych.

Z krwią dostają się poprzez wątrobę i serce do płuc. Przebijają śródbłonek naczyń i nabłonek pęcherzyka płucnego, przechodzą do światła pęcherzyków, oskrzelików i oskrzeli. Ruchy migawkowe nabłonka i odruchy kaszlu transportują larwy do gardła. Zostają połknięte, dzięki czemu pasożyt ponownie trafia do jelita cienkiego, gdzie dojrzewa i wzrasta. Glista żyje około 1 roku. W trakcie wędrówki larwy linieją dwukrotnie. Dojrzewają w ciągu 3 miesięcy. Dojrzałe osobniki mają zdolność wpełzania do przewodu trzustkowego, dróg żółciowych i wyrostka robaczkowego.

przy pustym żołądku uczucie ssania w okolicy podżebrowej i żołądka, nudności, ślinotok, zwiększony apetyt lub brak apetytu, świąd odbytu, pokrzywka na skórze, swędzenie końca nosa i narządów płciowych, bóle napadowe brzucha, wzdęcia, zaparcia czasem na przemian z rozwolnieniami lub biegunkami. Źrenice rozszerzone. Chorzy są nerwowi, cierpią na bezsenność i nocne dreszcze, niekiedy pojawiają się u nich drgawki. Ponadto eozynofilia, niedokrwistość, bóle głowy, osłabienie, spadek masy ciała, opuchnięcie powiek Zapętlenie się licznych glist powoduje niedrożność jelita. W czasie przechodzenia larw do płuc występuje kaszel, gorączka i ataki duszności. W razie wniknięcia glist do trzustki – zapalenie a nawet martwica trzustki. Przedostanie się glist do przewodu żółciowego objawia się stanem zapalnym i żółtaczką.

Diagnostyka. Koproskopia umożliwia stwierdzenie jaj w kale. Pomocne są badania radiologiczne płuc (w obrazie rtg nacieki Löfflera) i jelit przy użyciu środków cieniujących.

Levamisole hydrochloride – Decaris – tabl. 150 mg (dorośli per os przed snem 150 mg, dzieci 2,5 mg/kg m.c.

Mebendazole – Vermox – tabl. 100 mg (dorośli i dzieci powyżej 2 r.ż. 1 tabl. 2 razy dz. przez 3 dni).

Albendazole – Zentel – tabl. 200 mg; zawiesina 200 mg/10 ml (dorośli i dzieci powyżej 2 r.ż. – 400 mg jednorazowo).

Pyrantelum – tabl. 250 mg; zawiesina 250 mg/5 ml (dorośli i dzieci powyżej 12 r.ż 750 mg jednorazowo, dzieci od 7 m.ż do 3 r.ż. 125 mg jednorazowo).

Głównym powodem rozpowszechnienia choroby jest nawożenie pól uprawnych szambem lub kompostem z osadów ściekowych. W celu zapobiegania zakażeniu należy zachować podstawowe zasady higieny osobistej i czystości żywienia.