Surowiec farmaceutyczny
Wyżej wymienione nazwy dotyczą dwóch gatunków roślin z rodziny złożonych: Pyrethrum cinerariaefolium Trev. oraz Pyrethrum cinerariaefolium Trev., które dostarczają cennego surowca: Pyrethrum. Pyrethrum to sproszkowane kwiaty Pulvis Pyrethri, proszek dalmacki o właściwościach owadobójczych i przeciwpasożytniczych. Wyciągi naftowe z kwiatów służą do zwalczania (niszczenia) owadów i pajęczaków. Pył pyretrowy – proszek dalmacki do obsypywania miejsc żerowania owadów. Sproszkowane kwiaty stosowano również doustnie przy parazytozach (chorobach pasożytniczych) układu pokarmowego. Nalewka, nafta i ocet pyretrowe zwalczają pasożyty skórne. np. wszy, pchły, nużeńce.
Proszek perski Pulvis Persicus uzyskiwany jest z Pyrethrum roseum Bieb. (Chrysanthemum roseum Adams.)
Proszek dalmacki otrzymywany jest z Anacyclus Pyrethrum (Linné) De Candolle, jak i z Dalmatian Chrysanthemum.
Składniki czynne
Składnikami czynnymi są alkaloidy (do 1,5%) o nazwie piretryna (I i II), piretrol, olejek eteryczny (do 0,5%), żywice, laktony, stachydryna, inulina – do 30% (w korzeniach), cholina, kwas chryzantemowy, kwas pyretrowy.
Właściwości, działanie i zastosowanie
Alkaloidy porażają mięśnie bezkręgowców (obleńce, owady, pająki, roztocze, płazińce), powodując ich śmierć. Surowiec działa przeciwpasożytniczo, owadobójczo i odkażająco. Hamuje odczyny zapalne, zmniejsza wrażliwość na ból. Stosowane od starożytności w medycynie i weterynarii.
Właściwości, działanie i zastosowanie
Alkaloidy porażają mięśnie bezkręgowców (obleńce, owady, pająki, roztocze, płazińce), powodując ich śmierć. Surowiec działa przeciwpasożytniczo, owadobójczo i odkażająco. Hamuje odczyny zapalne, zmniejsza wrażliwość na ból. Stosowane od starożytności w medycynie i weterynarii.
Zastosowanie
Dawka doustna sproszkowanych kwiatów bertramu - Pyrethrum: 1 g na czczo 1 raz dziennie przez 5 dni w leczeniu chorób pasożytniczych układu pokarmowego (owsiki, glisty, tasiemce, lamblie itd.).
Nalewka pyretrowa – Tinctura Pyrethri: 1 część surowca na 5-10 cz. spirytusu 70%; macerować 2 tygodnie, przefiltrować. Stosować do przemywania skóry i wcierania we włosy (np. przy nużycy, wszawicy).
Proszek dalmacki - Pulvis Pyrethri - 3 razy dz. po tyle proszku ile mieści się na końcu łyżeczki (max. 1/3 łyżeczki) od herbaty; dobrze popić. Stosować przy nerwobólach i wyczerpaniu nerwowym. Ponadto do posypywania miejsc żerowania owadów.
Ocet pyretrowy - Acetum Anacycli - do wcierań w miejsca zawszone (zwilżone włosy zmoczyć nierozcieńczonym octem marunowym i nakryć folią na 2 godziny po czym spłukać w naparze, odwarze lub w wodzie z dodatkiem octu lub nalewki z tej rośliny; w razie potrzeby zabieg powtórzyć); do opryskiwania miejsc pokrytych owadami. Octem anacyklowym zwalczać też kleszcze i świerzby. Przygotować na occie 5% (1 część surowca na 5 części octu spożywczego; odstawić na 1 tydzień, przefiltrować).
Maść bertramowa (pyretrowa) - Unguentum Pyrethri: 15% z Pulvis Pyrethri do smarowania skóry (także uszu) zainfekowanej ektopasożytami (pasożytami zewnętrznymi).
Rp. Flor. Pyrethri 0,5 (sproszkowany kwiat bertramu), wg prof. J. Muszyńskiego
Herb. Fuci vesicul., pulv. 0,5 (sproszkowana plecha morszczynu Fucus)
M. f. pulv. D. t. N. VI. S. Po 1-2 proszki na czczo z miodem lub powidłami w ciągu 3-5 dni. Przeciw glistom u dzieci w wieku 4-7 lat. (Sproszkowane surowce każdy po 0,5 g wymieszać i spakować w małe torebeczki. Takie proszki 1 g podawać dzieciom na czczo 1 raz dziennie przez 3-5 dni).
Wyciągi z bertramu jak i sam proszek dalmacki były składnikami preparatów złożonych przeciwpasożytniczych. Najczęściej były łączone z naftą, oksychinoliną (chinoksyzolem), beta-naftolem, naftaliną, talkiem (proszek pyretrowy + talk – zasypka) oraz siarką.
UWAGA!
Materiał opracowany przez prof. Henryka Różańskiego i umieszczony na stronie IGYA za jego zgodą.
Prawa do tekstu i receptur – prof. Henryk Różański.
Nalewka pyretrowa – Tinctura Pyrethri: 1 część surowca na 5-10 cz. spirytusu 70%; macerować 2 tygodnie, przefiltrować. Stosować do przemywania skóry i wcierania we włosy (np. przy nużycy, wszawicy).
Proszek dalmacki - Pulvis Pyrethri - 3 razy dz. po tyle proszku ile mieści się na końcu łyżeczki (max. 1/3 łyżeczki) od herbaty; dobrze popić. Stosować przy nerwobólach i wyczerpaniu nerwowym. Ponadto do posypywania miejsc żerowania owadów.
Ocet pyretrowy - Acetum Anacycli - do wcierań w miejsca zawszone (zwilżone włosy zmoczyć nierozcieńczonym octem marunowym i nakryć folią na 2 godziny po czym spłukać w naparze, odwarze lub w wodzie z dodatkiem octu lub nalewki z tej rośliny; w razie potrzeby zabieg powtórzyć); do opryskiwania miejsc pokrytych owadami. Octem anacyklowym zwalczać też kleszcze i świerzby. Przygotować na occie 5% (1 część surowca na 5 części octu spożywczego; odstawić na 1 tydzień, przefiltrować).
Maść bertramowa (pyretrowa) - Unguentum Pyrethri: 15% z Pulvis Pyrethri do smarowania skóry (także uszu) zainfekowanej ektopasożytami (pasożytami zewnętrznymi).
Rp. Flor. Pyrethri 0,5 (sproszkowany kwiat bertramu), wg prof. J. Muszyńskiego
Herb. Fuci vesicul., pulv. 0,5 (sproszkowana plecha morszczynu Fucus)
M. f. pulv. D. t. N. VI. S. Po 1-2 proszki na czczo z miodem lub powidłami w ciągu 3-5 dni. Przeciw glistom u dzieci w wieku 4-7 lat. (Sproszkowane surowce każdy po 0,5 g wymieszać i spakować w małe torebeczki. Takie proszki 1 g podawać dzieciom na czczo 1 raz dziennie przez 3-5 dni).
Wyciągi z bertramu jak i sam proszek dalmacki były składnikami preparatów złożonych przeciwpasożytniczych. Najczęściej były łączone z naftą, oksychinoliną (chinoksyzolem), beta-naftolem, naftaliną, talkiem (proszek pyretrowy + talk – zasypka) oraz siarką.
UWAGA!
Materiał opracowany przez prof. Henryka Różańskiego i umieszczony na stronie IGYA za jego zgodą.
Prawa do tekstu i receptur – prof. Henryk Różański.
