Imbir lekarski - Zingiber officinale Roscoe (Zingiberaceae)
Opis
Roślina wieloletnia dorastająca do 1 m wysokości; kłącza bulwiaste, rozgałęzione, płaskawe; liście lancetowate, siedzące, o nasadzie pochewkowatej, obejmujące łodygę. Roślina posiada pędy płonne (asymilujące) i pędy kwiatowe (płodne). Pędy kwiatowe są krótsze od płonnych i posiadają łuski. Kwiaty grzbieciste, zebrane w kwiatostany kłosokształtne. Korona powcinan trzykrotnie. Płatki korony żółte. Dwa pręciki zrosnięte w fioletową warżkę. Jeden pręcik płodny. Słupek 1. Owocem jest torebka. Rośnie na wyspach Oceanu Spokojnego, w Azji, Indiach i w Ameryce Południowej.
Surowiec
W lecznictwie wykorzystuje się kłącze imbiru - Rhizoma Zingiberis, które jest wykazane we wszystkich farmakopeach.
W Polsce kłącze imbiru jest dostępne w marketach (świeże), w sklepach zielarskich i spożywczych (sproszkowane suche). Świeże kłacza należy wysuszyć w lekko ogranym piekarniku w temp. do 45 stopni C. Suche kłacze najlepiej rozdrobić w maszynce do mięsa.
W Polsce kłącze imbiru jest dostępne w marketach (świeże), w sklepach zielarskich i spożywczych (sproszkowane suche). Świeże kłacza należy wysuszyć w lekko ogranym piekarniku w temp. do 45 stopni C. Suche kłacze najlepiej rozdrobić w maszynce do mięsa.
Skład chemiczny
Kłącze zawiera olejek eteryczny (1,5-3%) z alkoholem - zingiberol C15H25OH, cineolem, węglowodorem cyklicznym - giberenem, ponadto citreolem, borneolem, citralem, cineolem i kamfenem. W kłączu jest także związek fenolowy – gingerol w ilości do 1,5%. Gingerol nadaje ostry smak surowcowi.
Działanie lecznicze
Imbir jest silnym odkażalnikiem i antyseptykiem, pobudza wydzielanie soków trawiennych i żółci, zapobiega zastojom żółci, przyśpiesza procesy detoksykacji w wątrobie, poprawia krążenie skórne, mózgowe, wieńcowe i w kończynach. Przenika do potu i łoju działając odkażająco na gruczoły łojowe, ekrynowe i apokrynowe. Imbir działa silnie przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybiczo, przeciwpierwotniakowo, przeciwwirusowo, przeciwroztoczowo, przeciwzapalnie, przeciwłojotokowo i pojędrniająco na skórę oraz błony śluzowe. Wcierany w skórę działa rozgrzewająco, przeciwwysiękowo i przeciwbólowo. Pomocny jest w leczeniu chorób skóry troficznych (związanych z zaburzeniami odżywczymi skóry), chorób wirusowych, grzybiczych i bakteryjnych. Warto wcierać go w skórę przy przeziębieniach, zmarznięciu, zimnicy kończyn, blednicy i reumatyzmie. Jest skuteczny w leczeniu trądzików, zwłaszcza po połączeniu z olejem dziurawcowym, olejem arnikowym, krwawnikowym, wrotyczowym, tatarakowym, nagietkowym, arcydzięglowym, kolendrowym, kminkowym i rozmarynowym. Zapobiega wypadaniu włosów, łupieżowi, wspomaga leczenie łuszczycy (psoriasis). Znakomity do leczenia stanów zapalnych i ropnych skóry owłosionej. Ponadto może być stosowany do leczenia skaleczeń, otarć, obrzęków (po urazie mechanicznym), wyprysków i owrzodzeń w obrębie narządów płciowych.
Imbir pobudza ukrwienie narządów plciowych przez co wzmaga erekcję u mężczyzn, zwiększa percepcję (odbiór i analizowanie) wrażeń seksualnych u kobiet i mężczyzn.
Imbir pobudza ukrwienie narządów plciowych przez co wzmaga erekcję u mężczyzn, zwiększa percepcję (odbiór i analizowanie) wrażeń seksualnych u kobiet i mężczyzn.
Zastosowanie i dawkowanie
Tinctura Zingiberis – 3 razy dz. po 5 ml przed jedzeniem.
Pulvis Zingiberis – pół łyżeczki proszku na miodzie.
Extractum Zingiberis fluidum – 300 mg 3 razy dziennie.
Extractum Zingiberis olejowy – Oleum Zingiberis:
pół szkl proszku imbirowego lub świeżego mielonego kłącza (dostępny w marketach) zwilżyć wódką 40% lub spirytusem, potem zalać 250 ml ciepłego oleju winogronowego, arachidowego lub oliwy. Odstawić na 5 dni; przefiltrować. Zażywać 2 razy dz. po 1 łyżce. Stosować zewnętrznie do wcierania w skórę i we włosy.
Ekstractum Zingiberis glicerolowo-alkoholowy:
pół szkl. sproszkowanego lub świeżego mielonego kłącza zalać roztworem glicerolowo-alkoholowym (250 ml); wytrawić 7 dni; przefiltrować. Zażywać 2-3 razy dz. po 1 łyżeczce (5 ml). Roztwór alkoholowo-glicerolowy sporządza się następująco: do 50 ml glicerolu wlać 200 ml wódki; wymieszać starannie.
Odwar z korzenia – Decoctum Zingiberis
1 łyżka proszku imbirowego na szklankę wody; gotować 5 minut; odstawić na 30 minut; przecedzić; uzupełnić brakująca ilość wody (wodą uzupełniającą przepłukać masę roślinną odcedzoną. Pić 3 razy dz. po 30-50 ml. Do nosa dawkować 3-6 razy dziennie za pomocą spryskiwacza w nieżycie i stanach zapalnych zamiast kropli.
Spiritus Zingiberis - spirytus imbirowy:
2 łyżki sproszkowanego imbiru zalać 200 ml spirytusu salicylowego lub 200 ml spirytusu czystego. Wytrwaiać 7 dni w szczelnym słoju. Przefiltrować. Stosować do wcierania w obolale i opuchnięte nogi, w bolące stawy, ponadto wcierać przy mięśniobólach i nerwobólach. Opryszczki, ropnie, owrzodzenia, liszaje smarować 4 razy dziennie.
Fizjologiczny wyciąg wodny z imbiru:
2 łyżki sproszkowanego lub świeżego rozdrobnionego imbiru zalać 220 ml soli fizjologicznej (dostępna w aptekach bez recepty), zagotować, odstawić na 30 minut; przecedzić. Wprowadzać do nosa i stosować do plukania jamy nosowej, gardla, uszu oraz narzadów plciowych przy zakażeniach i stanach zapalnych (kilkarazy dziennie). Ponadto do lewatyw przy świądzie odbytu.
W leczeniu trądzików preparaty imbiru należy stosować na skórę oraz zażywać doustnie.
Pulvis Zingiberis – pół łyżeczki proszku na miodzie.
Extractum Zingiberis fluidum – 300 mg 3 razy dziennie.
Extractum Zingiberis olejowy – Oleum Zingiberis:
pół szkl proszku imbirowego lub świeżego mielonego kłącza (dostępny w marketach) zwilżyć wódką 40% lub spirytusem, potem zalać 250 ml ciepłego oleju winogronowego, arachidowego lub oliwy. Odstawić na 5 dni; przefiltrować. Zażywać 2 razy dz. po 1 łyżce. Stosować zewnętrznie do wcierania w skórę i we włosy.
Ekstractum Zingiberis glicerolowo-alkoholowy:
pół szkl. sproszkowanego lub świeżego mielonego kłącza zalać roztworem glicerolowo-alkoholowym (250 ml); wytrawić 7 dni; przefiltrować. Zażywać 2-3 razy dz. po 1 łyżeczce (5 ml). Roztwór alkoholowo-glicerolowy sporządza się następująco: do 50 ml glicerolu wlać 200 ml wódki; wymieszać starannie.
Odwar z korzenia – Decoctum Zingiberis
1 łyżka proszku imbirowego na szklankę wody; gotować 5 minut; odstawić na 30 minut; przecedzić; uzupełnić brakująca ilość wody (wodą uzupełniającą przepłukać masę roślinną odcedzoną. Pić 3 razy dz. po 30-50 ml. Do nosa dawkować 3-6 razy dziennie za pomocą spryskiwacza w nieżycie i stanach zapalnych zamiast kropli.
Spiritus Zingiberis - spirytus imbirowy:
2 łyżki sproszkowanego imbiru zalać 200 ml spirytusu salicylowego lub 200 ml spirytusu czystego. Wytrwaiać 7 dni w szczelnym słoju. Przefiltrować. Stosować do wcierania w obolale i opuchnięte nogi, w bolące stawy, ponadto wcierać przy mięśniobólach i nerwobólach. Opryszczki, ropnie, owrzodzenia, liszaje smarować 4 razy dziennie.
Fizjologiczny wyciąg wodny z imbiru:
2 łyżki sproszkowanego lub świeżego rozdrobnionego imbiru zalać 220 ml soli fizjologicznej (dostępna w aptekach bez recepty), zagotować, odstawić na 30 minut; przecedzić. Wprowadzać do nosa i stosować do plukania jamy nosowej, gardla, uszu oraz narzadów plciowych przy zakażeniach i stanach zapalnych (kilkarazy dziennie). Ponadto do lewatyw przy świądzie odbytu.
W leczeniu trądzików preparaty imbiru należy stosować na skórę oraz zażywać doustnie.
Wskazania
Troficzne (na tle metabolicznym) choroby skóry i włosów, przewlekle stany zapalne zatok obocznych nosa i uszu (plukanki, krople), zawroty głowy, szum w uszach, częste omdlenia, skąpe i nieregularne krwawienia miesiączkowe, żółte upławy (imbir doustnie i irygacje z odwaru), niemoc płciowa, problemy z zajściem w ciążę, zaburzenia trawienia i wchłaniania pokarmu, skapomocz, obrzęki, miażdżyca, sinica kończyn, blednica, zaburzenia koncentracji, osłabienie mięśniowe, zastoje żółci i kamica żółciowa, nieżyt oskrzeli i tchawicy, kaszel, przeziębienie, choroby zakaźne, wirusowe i bakteryjne zakażenia wątroby, nudności, wymioty, choroba lokomocyjna, zaparcia.
Preparaty imbirowe handlowe
Avioplant (Phytopharm Klęka) - kaps. 300 mg - 1-2 kaps. 4 razy dz., w razie nudności co 4 godziny 1 kaps.
Lokomotiv (Aflopa) - kaps. 300 mg.
Zinaxin (Eurovita) - kaps. 255 mg.
Spirytus imbirowo-kamforowy przeciwreumatyczny, przeciwłojotokowy i przeciwtrądzikowy:
Składniki:
Spiritus imbirowy - 50 ml
Spiritus mrówczany - 25 ml
Spiritus kamforowy - 25 ml
Skladniki wymieszać. Skórę przmemywać 2-3 razy dziennie. Przy mięśnio-, nerwo- i stawobólach wcierać 4 razy dziennie. Do pędzlowania opryszczki i pleśniawek.
Tonik imbirowo-salicylowo-cytrynowy przeciwtrądzikowy i wybielający:
Składniki:
Spiritus imbirowy na spirytusie salicylowym - 50 ml
Sok z cytryny - 15 ml
Sok z ogórka świeżego 15 ml
Spiritus kamforowy - 15 ml
Olejek miętowy lub majerankowy - 2 krople
Olejek wlać do spirytusu, wymieszać, następnie dodać kolejne skladniki, wymieszać. Skórę z ropniami i plamami potrądzikowymi przemywać 2 razy dz. Likwiduje łojotokowe zapalenie skóry. Dziala przeciwzapalnie, przeciwłojotokowo, odkażajaco, wybielająco; poprawia ukrwienie skóry.
Mieszanka przeciwzapalna, żółciotwórcza, żołciopędna, przeciwwirusowa, przeciwbakteryjna, odtruwająca, lipotropowa, pobudzająca regenerację tkanki łącznej i nabłonkowej i ochraniająca miąższ wątroby.
Składniki:
Kłącze imbiru lub proszek imbirowy - 2 części
Korzeń omanu - 0,5 cz.
Korzeń lub ziele mniszka - 1 cz.
Ziele rzepiku - 1 cz.
Ziele lebiodki - 0,5 cz.
Korzeń arcydzięgla - 0,5 cz.
Kłącze tataraku - 1 cz.
Nasiona wiesiołka - 0,5 cz.
Ziele lub liść melisy - 1 cz.
Zioła wymieszać. 1 łyżkę mieszanki zalać 1 szkl. wody, zagotować i odsatwić na 20 minut pod przykryciem. Przecedzić. Pić 2 razy dz. po 1 szklance przez minimum 30 dni.
Składniki:
Spiritus imbirowy - 50 ml
Spiritus mrówczany - 25 ml
Spiritus kamforowy - 25 ml
Skladniki wymieszać. Skórę przmemywać 2-3 razy dziennie. Przy mięśnio-, nerwo- i stawobólach wcierać 4 razy dziennie. Do pędzlowania opryszczki i pleśniawek.
Tonik imbirowo-salicylowo-cytrynowy przeciwtrądzikowy i wybielający:
Składniki:
Spiritus imbirowy na spirytusie salicylowym - 50 ml
Sok z cytryny - 15 ml
Sok z ogórka świeżego 15 ml
Spiritus kamforowy - 15 ml
Olejek miętowy lub majerankowy - 2 krople
Olejek wlać do spirytusu, wymieszać, następnie dodać kolejne skladniki, wymieszać. Skórę z ropniami i plamami potrądzikowymi przemywać 2 razy dz. Likwiduje łojotokowe zapalenie skóry. Dziala przeciwzapalnie, przeciwłojotokowo, odkażajaco, wybielająco; poprawia ukrwienie skóry.
Mieszanka przeciwzapalna, żółciotwórcza, żołciopędna, przeciwwirusowa, przeciwbakteryjna, odtruwająca, lipotropowa, pobudzająca regenerację tkanki łącznej i nabłonkowej i ochraniająca miąższ wątroby.
Składniki:
Kłącze imbiru lub proszek imbirowy - 2 części
Korzeń omanu - 0,5 cz.
Korzeń lub ziele mniszka - 1 cz.
Ziele rzepiku - 1 cz.
Ziele lebiodki - 0,5 cz.
Korzeń arcydzięgla - 0,5 cz.
Kłącze tataraku - 1 cz.
Nasiona wiesiołka - 0,5 cz.
Ziele lub liść melisy - 1 cz.
Zioła wymieszać. 1 łyżkę mieszanki zalać 1 szkl. wody, zagotować i odsatwić na 20 minut pod przykryciem. Przecedzić. Pić 2 razy dz. po 1 szklance przez minimum 30 dni.
UWAGA!
Materiał opracowany przez prof. Henryka Różańskiego i umieszczony na stronie IGYA za jego zgodą. Prawa do tekstu i receptur – prof. Henryk Różański.
