WITAMINA C

Inne nazwy: kwas askorbinowy dehydroaskorbinowy
Witamina C należy do grupy witamin rozpuszczalnych w wodzie. Pełni zasadnicze funkcje w procesach oksydoredukcyjnych ustroju. Jest aktywatorem białkowej przemiany aminokwasów aromatycznych a przez fosforylację glukozy wpływa na syntezę hormonów steroidowych kory nadnerczej.i syntezę insuliny. Witamina C jest nieodzowna w prawidłowym funkcjonowaniu tkanki łącznej, gdzie uczestniczy w syntezie kwasu hialuronowego niezbędnego do syntezy kolagenu oraz w procesach kostnienia. Bierze także udział hematopoezie, w przyswajaniu żelaza i syntezie hemoglobiny. Odgrywa ważną rolę w procesach odpornościowych, działa odtruwajaco. Witamina C wpływa też na wzrost i rozwój komórek organizmu, utrudnia przenikanie do nich wirusów. Ma właściwości bakteriostatyczne, a nawet bakteriobójcze w stosunku do niektórych drobnoustrojów chorobotwórczych. Przyspiesza procesy gojenia. Uczestniczy w regeneracji witaminy E. Neutralizowanie przez witaminę C szkodliwego wpływu wolnych rodników chroni organizm przed zmianami nowotworowymi. Przypuszcza się, że witamina ta ogranicza produkcję działających nowotworowo nitrozamin, czyli substancji powstałych z połączenia azotynów (dodawanych do konserwowanych produktów żywnościowych, m.in. do mięsa) z substancjami znajdującymi się w żołądku. Ponadto łagodzi ona nieprzyjemne objawy uboczne radioterapii stosowanej w leczeniu nowotworów.
Suszenie, solenie, promienie ultrafioletowe, stosowanie benzoesanu sodu czy kwasu salicylowego do konserwowania przetworów warzywnych i owocowych oraz niektóre leki np. sulfonamidy, pochodne barbiturowe niszczą witaminę C. Długotrwałe przyjmowanie aspiryny trzykrotnie zwiększa wydalanie witaminy C, dlatego też należy wtedy zwiększyć dawki tej witaminy.

NIEDOBÓR
Zbyt mała jej ilość w diecie manifestuje się:
•    osłabieniem, bólami mięśniowymi, apatią brakiem apetytu
•    bladością skóry i błon śluzowych,
•    pękaniem drobnych naczynek krwionośnych,
•    bólem głowy,
•    krwawieniem z dziąseł
•    dużą podatnością na choroby zakaźne.                                                 .
•    zwiększoną łamliwością kości, wolniejszym gojeniem się ran 
• wstępowaniem szkorbutu (gnilca) objawiającego się obrzękami i krwawieniem z dziąseł oraz wypadaniem zębów Brak witaminy C w pożywieniu ciężarnej stwarza zagrożenie teratogenne dla płodu. Zbyt mała ilość witaminy C powoduje zwiększone wydalanie witaminy B6.

NADMIAR
Stosowanie wysokich dawek powoduje zakwaszenie moczu, upośledzając w ten sposób wydalanie stałych kwasów i zasad. Kwaśny odczyn moczu może powodować wytrącanie się mocznów i cystynianów oraz tworzenie się kamieni w drogach moczowych, nie należy więc podawać dużych dawek witaminy C chorym ze skłonnością do dny, cystynurii lub tworzenia się kamieni moczanowych.

ŹRÓDŁA WITAMINY C
Głównym źródłem witaminy C są kalafiory, kapusta -z właszcza kiszona, kiszone ogórki, nać pietruszki, chrzan, pomidory, jagody, owoce dzikiej róży, jabłka, w końcu cytrusy. Surowce farmakognostyczne: Fr. Rosae, Fr. Capsici, Fr. Sorbi, rokitnik, porzeczka. Preparaty: herbatki z różą, porzeczką herbatka Kondycja, Naturell Acerola, Rosavit i wiele innych
Bogate źródło witaminy C pozyskanej z owoców aceroli, dzikiej róży i czarnej porzeczki. Owoce aceroli, czyli wiśni z Barbados, wykazują jedną z największych zawartości witaminy C. Stanowi ona około 3 proc. ich składu. Wartościowe są także owoce dzikiej róży (około 1,8 proc.) i czarnej porzeczki (do 1,0 proc). Naturalna postać tej witaminy wchłania się lepiej od syntetycznej i jest szczególnie łagodna dla śluzówki żołądka.

DZIENNE ZAPOTRZEBOWANIE
Dzienne zapotrzebowanie na witaminę C (w mg/osobę) wg zaleceń Instytutu Żywności i Żywienia
w Warszawie 
Dzieci 1 - 3 lat 4 - 6 lat 7 - 9 lat 45 50 65 Młodzież chłopcy 10-12 lat ' - - . . chłopcy 13 - 15 lat chłopcy 16- 18 lat 70 70 70 30 dziewczynki 10-12 lat 70 dziewczynki 13 - 15 lat 70 dziewczynki 16 - 18 lat 70 Mężczyźni 19-25 lat - aktywność fizyczna mała 70 - aktywność fizyczna umiarkowana 70 - aktywność fizyczna duża 70 26 - 60 lat - aktywność fizyczna mała 70 - aktywność fizyczna umiarkowana 70 - aktywność fizyczna duża 70 powyżej 60 lat 70 Kobiety 19-25 lat - aktywność fizyczna mała 70 - aktywność fizyczna umiarkowana 70 - aktywność fizyczna duża 70 26 - 60 lat - aktywność fizyczna mała 70 - aktywność fizyczna umiarkowana 70 - aktywność fizyczna duża 70 ciężarna - II połowa ciąży 80 karmiąca 100 powyżej 60 60
 Palacze tytoniu powinni jednak dostarczać swemu zatrutemu organizmowi nie mniej niż 200 mg kwasu askorbinowego na dobę, chyba że rzucą palenie.