Strona 3 z 16
WITAMINA D
Inne nazwy: witamina Dl (kalcyferol), witamina D2 (ergokalcyferol), witamina D3 (cholekalcyferol)Witamina D obejmuje witaminę Dl (kalcyferol), D2 (ergokalcyferol) oraz D3 (cholekalcyferol). Wtamina Dl znajduje się w tranie, D2 jest wytwarzana w roślinach wystawionych na działanie promieni ultrafioletowych, natomiast witamina D3 powstaje w skórze ludzi i zwierząt i jako jedną z niewielu witamin organizm może wyprodukować sam pod wpływem promieni słonecznych, które przemieniają zawarty w skórze człowieka 7-dehydrocholesterol (tzw. prowitamina D3) przemienia się w cholekalcyferol. Uważa się, że już dziesięć minut słonecznej kąpieli codziennie w czasie letnich miesięcy zapewnia odpowiednią dawkę tej witaminy na cały rok. Jednak należy brać pod uwagę indywidualne zapotrzebowania, np. to, że dzieci potrzebują więcej witaminy niż dorośli, a ponadto - że wraz z wiekiem zmniejsza się zdolność organizmu do wytwarzania tej witaminy pod wpływem promieni ultrafioletowych. Również osoby znajdujące się w zanieczyszczonym środowisku mają mniejsze szanse na odpowiednią ilość witaminy D w organizmie.
Witamina D pobudza wchłanianie wapnia i fosforu, a także zapobiega nadmiernemu wydalaniu tych pierwiastków z moczem przez co ma wpływ nie tylko na prawidłowe kształtowanie się kości u dzieci i dorosłych, na ich odpowiednią gęstość i na stan naszego uzębienia. W przypdaku gdy brakuje wapnia w pożywieniu pobierany jest on z kości. Obecność witaminy we krwi wpływa korzystnie na system nerwowy i na skurcze mięśni w tym serca. Opowiednia ilość wapnia umożliwia sprawne przewodzenie impulsów nerwowych. Witamina D zapobiega i łagodzi stany zapalne skóry, reguluje wydzielanie insuliny, a tym samym wpływa na odpowiedni poziom cukru w organizmie. Korzystnie wpływa na słuch, gdyż decyduje o dobrym stanie kostek ucha wewnętrznego. Oddziałuje na komórki szpiku kostnego produkujące komórki obronne (monocyty).
NIEDOBÓR
Niedobór witaminy D jest przyczyną występowania krzywicy u dzieci i młodzieży (krzywica dziecięca), a także u dorosłych (krzywica późna).
W krzywicy kości ulegają zniekształceniu i'osłabieniu, wykrzywiają się pod wpływem ciężaru ciała szybko rosnącego dziecka. Kości i nadgarstki stają się powiększone, klatka piersiowa zaczyna przypominać pierś gołębia, u dzieci powstają opóźnienia we wzroście zębów. Dziecko częściej poci się i staje się nadmiernie aktywne.
U osób dorosłych, którzy mają utrudniony dostęp do słońca lub spożywają produkty pozbawione witaminy D, może pojawić się rozmiękczenie kości, zwane osteomalacją, które prowadzi do częstych złamań i skrzywień układu kostnego. Niedobór witaminy D u dorosłych sprzyja powstawaniu osteoporozy polegającej na zmniejszeniu się masy i gęstości kości, które stają się porowate, kruche i łamliwe.
Zbyt mała ilość witaminy D może powodować zapalenie spojówek, a także stany zapalne skóry. Często dochodzi do osłabienia organizmu co prowadzi do zmniejszonej odporności na zaziębienia. Skutkiem niedoboru witaminy D bywa także pogorszenie słuchu. Następstwem braku wapnia i fosforu jest osłabienie i wypadanie zębów.
NADMIAR
Witamina D w dużych ilościach, większych niż zalecane jest toksyczna. Wynikiem nadmiaru tej
witaminy może być:
• nudności
• biegunka
• spadek masy ciała
• łatwe męczenie się
• nadmierne pocenie się
• brak apetytu, utrata łaknienia
• senność
• opóźnienie w rozwoju dziecka
• zaburzenia rytmu pracy serca
• wzmożone oddawanie moczu
• ból oczu
• bóle szczęk, stawów i mięśni
• bóle głowy
• świąd skóry
• zwiększenie ryzyko powstania miażdżycy
• zwiększenie ryzyko powstania kamicy nerkowej
ZRODŁA WITAMINY D
Doskonałym źródłem witaminy D jest tran i oleje rybne, które znajdują się w rybach, takich jak
łosoś, tuńczyk, śledź, makrela czy sardynki. Witaminę tę znajdziemy również w mleku (najlepiej
wzbogaconym dodatkowo przez dodanie tej witaminy), a także w wątrobie, białku jaj oraz
przetworach mlecznych, takich jak ser, masło czy śmietana. Jednak ilość witaminy D w mleku
zależy od sposobu żywienia krów i ich przebywania na słońcu. Profilaktycznie wzbogacane są o tę
witaminę nowoczesne margaryny i mleko w proszku.
Preparaty: Ergokalcyferol dopuszczony do obrotu w sklepach zielarskich tylko w preparatach
złożonych - witaminowych i mineralno-witamino wy eh; ponadto w przeparatach zawierających
tran i oleje rybne
DZIENNE ZAPOTRZEBOWANIE
Dzienne zapotrzebowanie na witaminę D (w ug/osobę) wg zaleceń Instytutu Żywności i Żywienia
w Warszawie
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||
|
